الْحَمْدُلِلّهِ اْلكَبِيْرِ اْلمُتَعَالِ
ذِيْ اْلبَطْشِ شَدِيْدِ اْلِمحَالِ وَأَشْهَدُ أَنْ لاَاِلَهَ اِلاَّاللهَ
يُحَاسِبُ اْلعِبَادَ عَلَى أَعْمَالِهِمْ يَوْمَ اْلقِيَامَةِ يَوْمَ لاَ
يَنْفَعُ أَهْلٌ وَلاَوَلَدٌ وَلاَمَالٌ وَاَشْهَدُ اَنَّ سَيَّدَنَا مُحَمَّدًا
رَسُوْلُ اللهِ دَلَّنَا عَلَى الرَّشَادِ وَ حَذَّرَنَا مِنَ اْلفُسُوْقِ
وَاْلفُجُوْرِ وَ الضَّلالِ اَلَّلهُمَّ صَلِّ وَسَلِمْ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ
وَ عَلَى آلِهِ وَاَصْحَابِهِ الَّذِيْنَ اجْتَنِبُوْا الْمَآثِمَ وَتَرَكُوْا
الْمَحَارِمَ وَكَرِهُوْا مَا اَسْخَطَ اللهُ وَاتَّبَعُوْا رِضْوَانَهُ فَرَضِيَ
اللهُ عَنْهُمْ اَجْمَعِيْنَ أَمَا بَعْدُ
:
فَيَاعِبَادَ
اللهِ اُوْصِيْكُمْ وَنَفْسِيْ
اَوَّلاً بِتَقْوَى اللهِ تَعَالَى فَقَدْ قَالَ اللهُ تَعَالَى فِي
اْلقُرْآنِ اْلكَرِيْم
﴿
يَـٰأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا ٱتَّقُوا ٱللَّهَ وَلْتَنظُرْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ
لِغَدٍ وَٱتَّقُوا ٱللَّهَ إِنَّ ٱللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ ﴾
ท่านพี่น้องร่วมศรัทธาที่รัก
ครั้นมุสลิมที่ได้อุตสาหะขวนขวายขณะที่ยังมีชีวิตอยู่ทั้งกลางคืนและกลางวัน เพื่อให้ได้มาซึ่งความผาสุกในโลกอาคีเราะห์ พร้อมกับจะได้รับมหากรุณาธิคุณอันพึงพอพระทัยของอัลเลาะห์ในความอุตสาหะนั้น เขาผู้นั้นต้องเข้าใจว่าโลกดุนยาเปรียบดังเทศกาลที่ต้องให้ลุล่วงในภาระหน้าที่
จึงจำเป็นเหนือเขาต้องตรวจสอบและมองยังฟัรดูหน้าที่เหนือเขา
ประดุจดังพ่อค้าที่มองยังต้นทุน และเขาต้องตรวจสอบและมองไปยังอิบาดะห์หน้าที่เป็นสุนัตสมัครใจประดุจดังพ่อค้าที่มองไปยังผลกำไรที่ลงทุนไป
และเขาต้องตรวจสอบมองไปยังความบาปและโทษทั้งหลาย เหมือนการขาดทุนในการค้าขาย หลังจากนั้นให้เขาใช้เวลาสักครู่หนึ่งในช่วงท้ายของวันตรวจสอบตัวเองว่าวันนี้ได้กระทำอะไรไปบ้าง ถ้าแม้นว่าเขาบกพร่องในเรื่องฟัรดู เขาต้องตำหนิตัวเองแล้วรีบปฏิบัติใช้ในบัดนั้น ถ้าแม้นว่าอิบาดะห์ที่เขาพลาดไปก็ต้องรีบชดใช้ หากไม่ใช้อิบาดะห์ที่ต้องชดใช้ก็ให้ทำการทดแทนด้วยกับของสุนัต และหากแม้นเห็นว่าเขาเป็นผู้ขาดทุน خَسَارَةٌ โดยการล้วงละเมิดและทำสิ่งที่ศาสนาห้ามก็ให้เขารีบสำนึกผิด تَوْبَةٌ เสียใจ และทำความดีลบล้างเท่าที่เขาเห็นว่าสามารถซ่อมแซมของที่เสียได้ นี่แหละครับท่านพี่น้องคือความหมายที่ว่า اَلْمُحَاسَبَةُ لِلْنَفْسِ การตรวจสอบตัวเอง
อัลเลาะห์ตรัสในซูเราะห์ อัล-หัชร์ อายะห์ที่ 18 ว่า
﴿ يَـٰأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا ٱتَّقُوا ٱللَّهَ وَلْتَنظُرْ نَفْسٌ
مَّا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَٱتَّقُوا ٱللَّهَ إِنَّ ٱللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ ﴾
سورة
الحشر : 18
ความว่า “โอ้บรรดาผู้ศรัทธาเอ๋ย พวกเจ้าจงยำเกรงอัลเลาะห์เถิด และทุกชีวิต จงพิจารณาดูว่าอะไรบ้างที่ตนได้เตรียมไว้สำหรับวันพรุ่ง(วันกิยามะห์) และจงยำเกรงอัลเลาะห์เถิด แท้จริงอัลเลาะห์นั้นทรงรู้ดียิ่งในสิ่งที่พวกเจ้ากระทำ”
ในอายะห์นี้ อัลเลาะห์ได้ทรงกล่าวคำว่าตักวาความยำเกรง ถึง 2 ครั้ง แสดงถึงความสำคัญอันยิ่งยวด และพระองค์ได้ทรงใช้คำว่า وَلْتَنظُرْ
نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ กล่าวคือพระองค์ทรงใช้ให้ทุกชีวิตตรวจสอบกับการกระทำที่ผ่านมาเพื่อวันพรุ่ง(กียามะห์) ที่รอคอย
ท่านอุมัรได้กล่าวว่า
حَاسِبُوْااَنْفُسَكُمْ
قَبَلَ اَنْ تُحَاسَبُوْا
ความว่า “ท่านทั้งหลายจงพิจารณาตรวจสอบตัวของพวกเจ้าก่อนที่พวกเจ้าจะถูกสอบสวน”
เมื่อยามราตรีได้มาเยือนท่านอุมัร ท่านได้เอาไม้ตะพดตีที่สองตาตุ่มของท่าน พร้อมกับรำพึงว่า
مَاذَاعَمِلْتَ
اْليَوْمَ
"เจ้าได้ทำอะไรมาบ้าง"
ท่านอบูฏอลฮะห์ได้พะวงอยู่กับสวนของท่านจนเลยเวลาละหมาด ท่านถึงกับบริจาคส่วนหนึ่งจากสวนเพื่ออัลเลาะห์ตะอาลา
การปฏิบัติอย่างนี้ไม่ได้เกิดจากสิ่งใดนอกเสียจากที่เขาได้มูฮาซะบะห์ พร้อมตำหนิและลงโทษตัวเอง
มีเล่ากล่าวมาว่า มีชายซอและห์ท่านหนึ่งเขาเป็นผู้ออกเดินทางเพื่อทำสงครามศาสนา บังเอิญเขาได้เหลือบไปเห็นหญิงที่ไม่ได้ปกปิดเรือนร่างอย่างมิดชิด และก็ได้มองไปยังหญิงนั้น ท่านรู้สึกสำนึกผิดถึงกับยกมือทั้งสอบตบที่ลูกตาของท่าน จนทำให้สายตาของท่านมองไม่เห็น และท่านกล่าวว่าแท้จริงเจ้าไม่ระวังรักษาสิ่งที่เกิดอันตรายแก่เจ้าเอง
ได้มีชายผู้หนึ่งเดินผ่านบ้านหลังหนึ่งที่มีห้องอันหรูหราและเผลอกล่าวออกมาว่า
مَتَى
بُنِيَتْ هَذِهِ الْغُرْفَةَ
" ห้องอันหรูหรานี้ถูกสร้างขึ้นมาเมื่อไหร่กันนี่"
ต่อมาเขานึกขึ้นได้ว่าเขาได้ถามในเรื่องที่ไม่เกิดสาระเลยและเขาก็กล่าวแก่ตัวเองว่าเจ้าจะต้องโดนทำโทษด้วยการถือศีลอดลิลลาฮิตะอาลา 1 ปี และเขาก็ได้ทำการถือศีลอด1 ปีเต็ม
ชายซอและห์ คนหนึ่งถึงกับเดินสู่กลางทะเลทรายที่เริ่มร้อน ขณะนั้นท่านก็ได้นอนคลุกทรายอันร้อน และกล่าวแก่ตัวเองว่า
ذُوْقِيْ
وَنَارَ جَهَنَّمَ اَشَدُّحَرًّا اَجِيْفَةٌ بِالْلَيْلِ بَطَّالَةٌ بِالنَّهَارِ
"จงลิ้มรสมันเถิด ไฟนรกยาฮันนัมร้อนแรงกว่า ยามกลางคืนทำตัวเหมือนซากตาย ยามกลางวันทำเป็นฮีโร่กระนั้นหรือ"
มีบางคนจากซาลิฟซอและห์ แหงนหน้ามองบนหลังคาบ้านเกิดเห็นหญิงผู้หนึ่งเขารู้สึกเสียใจ จึงตั้งปณิธานว่าเขาจะไม่แหวงหน้ามองท้องฟ้าอีกตราบชั้วชีวิต
ท่านพี่น้องที่รัก
นี้เป็นเพียงปรากฏการของคนซอและห์ส่วนหนึ่งที่เป็นอุมมะห์ของ
ท่านนบี(ซ.ล) เขาทั้งหลายตรวจสอบ มูฮาซะบะห์ตัวพวกเขาเอง และประณามตัวเอง อันก่อเกิดจากการเลินเล่อและบกพร่อง
เขาทั้งหลายรีบกลับสู่การตักวาต่ออัลเลาะห์และหักห้ามจากอารมณ์นัฟซู
โดยยึดคำดำรัสของอัลเลาะห์ที่ตรัสในซูเราะห์
อัน-นาซิอาต อายะห์ที่ 40 – 41 ว่า
وَأَمَّا
مَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِۦ وَنَهَى ٱلنَّفْسَ
عَنِ ٱلْهَوَىٰ ﴿٤٠﴾ فَإِنَّ ٱلْجَنَّةَ هِىَ ٱلْمَأْوَىٰ ﴿٤١﴾ سورة
النازعات : ٤٠,٤١
ความว่า “และผู้ที่หวาดหวั่นต่อการยืนเบื้องหน้าพระเจ้าของเขา และได้หน่วงเหนี่ยวจิตใจจากกิเลสต่ำ”
ดังนั้นสวนสวรรค์ก็จะเป็นที่พำนักของเขา
اَقُوْلُ قَوْلِيْ هَذَا وَاَسْتَغْفِرُ اللهَ الْعَظِيْمَ لِيْ وَلَكُمْ وَلِسَائِرِ الْمُسْلِمِيْنَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِيْنَ وَالْمُؤْمِنَاتِ
فَاسْتَغْفِرُوْهُ اِنَّهُ هُوَ الْغَفُوْرُ الرَّحِيْمِ
